Verslikking of verstikking?
In het overbrengen van leerstof kan er wat mis-verstaan worden, mis-begrepen worden, wat tot misverstanden en zelfs fouten kan leiden.
Verslikken of verstikken? Er is wel degelijk een verschil.
We leggen graag nog eens uit:
- Wanneer praten we over verslikking en waaruit bestaat de eerste hulp?
- Wanneer praten we over verstikking en waaruit bestaat de eerste hulp?
- Wat is het misverstand over verslikken in vloeistof?
Verslikking en eerste hulp
Bij een verslikking is er sprake van een inwendige luchtwegbelemmering. Deze kent een milde en ernstige vorm, te herkennen aan een wel- of niet-effectieve hoest.
Bij verslikking stel je daarom eerst vast of er sprake is van een wel of niet duidelijk hoorbare (effectieve) hoest.
Verwarring nr. 1
Het woord effectief in wel- of niet-effectief hoesten is mogelijk verwarrend.
Het hoesten is effectief als goed hoesten mogelijk is en dus duidelijk hoorbaar is. Effectief is het natuurlijk ook als het voorwerp opgehoest wordt en uit de luchtweg verdwijnt. Dat lukt niet altijd; de verslikking kan overgaan van mild naar ernstig, waarbij effectief hoesten overgaat in niet-effectief hoesten. Bij niet-effectief hoesten heeft het slachtoffer direct hulp nodig.
Verwarring nr. 2
Het kan verwarring geven als verstikking gebruikt wordt binnen het onderwerp verslikking. Een voorbeeld van een verwarrende tekst uit een leerstof:
"Verstikken, oftewel volledige luchtwegobstructie, kenmerkt zich door geluidloosheid en een onmogelijkheid te ademen. Bij een partiële luchtwegobstructie, een verslikking, komt wel geluid vrij, het slachtoffer kan nog hoesten."
Verstikken moet in de praktijk gerelateerd worden aan een uitwendige luchtwegbelemmering. Ook de eerste hulp is anders. Bij verslikken moeten we ons focussen op de kwaliteit van het hoesten.
Verderop meer over verstikking.
Misverstand over verslikken in vloeistof
Op menig website wordt onderscheidt gemaakt tussen verslikken in vloeistof of in vast voedsel. Bij verslikken in vloeistof leert men vervolgens:
"Ga NIET tussen de schouders slaan als de cliënt zich verslikt in drinken. Het slaan onderbreekt het hoestritme en dat is niet goed."
Verslikken in vloeistof zal zelden leiden tot niet-effectieve hoest. Slaan tussen de schouders onderbreekt inderdaad het hoestritme. Maar niet mis-verstaan moet worden, dat slaan tussen de schouders niet aan de orde is bij effectief hoesten.
Verwarring nr. 3
Het is een absoluut misverstand om het slaan tussen de schouders over te slaan in de hulpverlening bij een niet-effectieve hoest, als iemand zich heeft verslikt in vloeistof. Waarschijnlijk was er dan toch geen sprake van verslikking in vloeistof.
Mogelijk dat met slaan tussen de schouders het voorwerp zich verplaatst. Buikstoten zijn niet zonder risico en worden altijd vooraf gegaan door slagen tussen de schouderbladen. Helpt ook buikstoten niet, dan worden de buikstoten afgewisseld met slaan tussen de schouders. Ongeacht of men zich mogelijk verslikt had in vloeistof.
Effectieve hoest
Het wel of niet goed hoesten is bepalend voor de verdere hulpverlening.
Wel-effectief hoesten
Duidelijk hoorbaar (goed) hoesten kan soms wat lang duren. Hoesten is goed. De hoestreflex is nog steeds de meest effectieve manier om iets uit de luchtpijp te verwijderen.
Eerste Hulp bij wel-effectief hoesten
Het volstaat om het goed hoesten aan te moedigen en het slachtoffer in de gaten te houden. Het voorwerp moet opgehoest worden, maar het kan ook ernstiger worden.
Niet-effectief hoesten
De niet-effectieve hoest is herkenbaar aan zacht en stil hoesten. Je ziet uitpuilende ogen, naar de keel grijpen, hevig benauwdheid en geen ademhalen, of je hoort een gierende ademhaling of juist geen geluid meer. De gelaatskleur zal steeds blauwer worden en het slachtoffer zal langzaam het bewustzijn verliezen. Hij dreigt te stikken door een inwendige luchtwegbelemmering. Vaak wordt een ernstige verslikking daarom ook verstikking genoemd.
Eerste Hulp bij niet-effectief hoesten
Je laat direct 112 bellen, en geeft 5 rugslagen. Als die geen effect hebben geef je maximaal 5 buikstoten. Je blijft 5 rugslagen en 5 buikstoten afwisselen totdat de luchtwegbelemmering opgeheven is of totdat het slachtoffer het bewustzijn verliest. (Bij baby's worden geen buikstoten maar borstcompressies gegeven.)
Verstikking en eerste hulp
Bij verstikking kan iemand sterven door een uitwendige luchtwegbelemmering. Ademhalen wordt bemoeilijkt, het is niet mogelijk om normaal te ademen door invloeden van buitenaf. Bij verstikking ligt het probleem niet in de luchtweg, maar daarbuiten. Bijvoorbeeld verstikken door beknelling van de borstkas, door een touw strak om de nek of bedelving onder zand.
Eerste hulp bij verstikking
Bij een ernstig ongeval bel je 112. Haal de belemmering zo snel mogelijk weg. Vaak kan het slachtoffer dan weer gewoon ademen. Een huisarts kan eventuele schade aan hals en/of nek beoordelen. Bij bedelving bel je 112 voor de brandweer, als je het slachtoffer niet veilig kunt bevrijden. Laat na bedelving altijd een arts het slachtoffer onderzoeken.
