Een verslikking opheffen met de LifeVac?
Als iemand echt dreigt te stikken in een vreemd voorwerp, verlenen we hulp volgens 'de richtlijnen'; een vast protocol. Hoewel er verschillen zijn in de uitvoering, zijn deze verstikkingsinterventies (slaan en stoten) traditioneel zonder hulpmiddelen en al decennialang de standaard behandeling.
Nu zijn er op zuiging gebaseerde hulpmiddelen op de markt voor het vrijmaken van de luchtwegen, waaronder de LifeVac. Dit hulpmiddel wordt steeds populairder. Maar de meningen zijn hierover verdeeld. Tijd voor wat uitleg.
Nog niet wetenschappelijk ondersteund
Wetenschappelijk zijn er nog onvoldoende onafhankelijke en vergelijkende gegevens bekend om nu al de richtlijnen aan te passen. Dat betekent voor nu dat het wetenschappelijk nog niet wordt ondersteund, maar ook nog niet wordt ontmoedigd.
Onderzoek is wel gaande, maar er zijn meer cijfers nodig. In de link hieronder het document van fase één van een wetenschappelijke studie naar o.a. de LifeVac, welke is gepubliceerd in 2022.
Persoonlijk smul ik van dit soort publicaties. Het haalt twijfel weg, maakt veel duidelijk en stelt zelfs gerust.
Het gebruik van de LifeVac staat nog niet in onze richtlijnen, maar als het moet of als het kan, mag je afwijken van de richtlijnen. Je mag klanten adviseren en zelfs instructies geven. Je moet wel weten waar je op moet letten en het ding bij de hand hebben.
Het gebruik van de LifeVac blijkt uit de eerste cijfers absoluut veilig (en juist de buikstoten geven complicaties, aldus het onderzoek.) Maar om feitelijke richtlijnen erop te kunnen baseren zijn meer onderzoeken nodig. Lees het volledige document en lees verder, want het wordt nog interessant.
Doc. Int. J. Environ. Res. Public Health 2022, 19, 3846
De richtlijnen zonder LifeVac
Laten we eerlijk zijn; de richtlijnen zijn er niet voor niets. Omdat het vooraf niet te voorspellen is of de standaard pogingen die we gaan ondernemen zullen slagen, moet 112 worden gebeld. Als een handeling na 5 pogingen geen effect blijkt te hebben, moeten we blijven afwisselen tussen 5x slaan en 5x stoten. In de hoop dat de handelingen op een gegeven moment effectief zijn.
Na buikstoten te hebben ontvangen, moet een slachtoffer naar de arts. Gelukkig maar, want dat is een teken dat de verslikking werd opgeheven. Buikstoten kennen bijwerkingen, zoals orgaanruptuur en vaatletsel.
De handelingen zijn uiteindelijke effectief óf anders raakt het slachtoffer bewusteloos. Dan is reanimatie nodig. Dit is een bijzondere reanimatie, met primair als doel (nog steeds) om de verslikking op te heffen. Na de compressies en dus voor de eerste beademing kijk je of het voorwerp is losgekomen door de borstcompressies.
Succesverhalen zijn er volop, maar ook verhalen waarbij het slecht afloopt. Het lukt soms wel en soms niet.
Je zult er maar bij staan als de handelingen niet kunnen worden uitgevoerd of als niets blijkt te werken.
Cijfers over de LifeVac uit de genoemde studie
De LifeVac© is een zogenoemde ACD (Airway Clearence Device). Door zuiging wordt de luchtweg vrijgemaakt. Dit is een nieuw interventie hulpmiddel met positieve resultaten.
De eerste gegevens zijn veelbelovend. Uit de studie blijkt dat in 123 gevallen de LifeVac de laatste interventie was voordat de verstikkingssymptomen verdwenen. In 37% betrof het een kindje jonder dan 5 jaar. Stikken in voedsel kwam het vaakst voor.
Alle 123 patiënten die gered werden met de LifeVac overleefden. In 42,7% van de gevallen werd de ambulance gebeld en in 13,6% volgde een ziekenhuisopname.
Er was één nadelig resultaat waarbij een ongetraind persoon probeerde het apparaat te gebruiken, maar de balg/het masker vóór gebruik losraakte vanwege een onjuiste montage. De patiënt liet vervolgens een traditionele techniek toepassen en overleefde de gebeurtenis.
Naar de pop uit dit fragment
De plaats van de LifeVac
In de ouderen- en gehandicaptenzorg komt verslikking vaak voor. De standaard handelingen toepassen is soms niet mogelijk. Denk aan een slachtoffer wat niet stil kan staan of zitten, persoon in een rolstoel, bedlegerig of zwaarlijvig.
Soms moet je afwijken van een standaard protocol, omdat het nodig is.
De LifeVac wordt hier aan het protocol toegevoegd:
- Moedig het slachtoffer aan om te hoesten
- Als hoesten niet effectief is of niet kan, bel je 112 en geef je tot 5 rugslagen
- Als de obstructie niet is verwijderd, geef je tot 5 buikstoten
- Herhaal deze serie totdat de blokkering is verwijderd of het slachtoffer bewusteloos raakt
Met LifeVac:
- Als het slachtoffer bewusteloos raakt, óf als rugslagen en buikstoten niet mogelijk zijn, gebruik je de LifeVac
- Onderneem pogingen met de LifeVac om het voorwerp eruit te zuigen of tot 5 x nog voordat je de reanimatie start
Uiteindelijk zijn het allemaal pogingen om de verslikking op te heffen. Kan het zonder hulpmiddel, dan doe je het zonder. Kan het met hulpmiddel, dan kun je deze (zelfs halfzitten of liggend) gebruiken.
Veilig en eenvoudig
Ook met de LifeVac probeer je het voorwerp proberen los te krijgen, maar dan door middel van zuiging. Een handeling die je nog niet had geprobeerd. Daarbij wordt druk op het gezicht gegeven om het masker goed aan te drukken.
De LifeVac is veilig en eenvoudig te gebruiken bij het opheffen van een blokkade van de luchtweg. Het is beschikbaar voor het algemene publiek en is mogelijk het laatste middel voor het redden van het leven van een verstikkend slachtoffer wanneer alle andere middelen hebben gefaald. Bekende risico's zijn o.a. kneuzingen aan het gezicht en hoesten na de verwijdering van het object. That's it. Er zijn nog geen complicaties bekend. Meer onderzoek is daarvoor nodig.
Best practice als alternatief voor evidence-based
Verstikking is wereldwijd een veel voorkomende bron van letsel en sterfte.
De LifeVac kan levensreddend zijn, net als de handelingen van slaan, stoten en reanimeren. Maar er is geen garantie dat het werkt, met zomin als die handelingen zonder hulpmiddel.
- De trommelvliezen van het slachtoffer scheuren niet en de longblaasjes gaan niet kapot. De maaginhoud komt niet mee. Het doet niet meer kwaad dan goed. Dat zijn vooralsnog fabels.
De LifeVac wordt al gebruikt in de zorg op plaatsen waar de standaard handelingen van slaan en stoten niet mogelijk zijn. Het gebruik van LifeVac wordt al onderwezen en geoefend tijdens de trainingen.
Best practice resultaten zijn er volop. De vele succes verhalen bewijzen een effectieve methode met minder onvoorziene complicaties en betere eindresultaten. Aldus de eerste wetenschappelijke onderzoeken. Hopelijk komen er snel meer wetenschappelijke bewijzen zodat het dan eindelijk evidence-based genoemd mag worden.
Volg de e-learning
LifeVac heeft een gratis e-learning programma (Engelstalig). Zie de link hieronder.
E-learning LifeVac